Άρθρο του Λουκά Καράντζαλη*
Από τις προγραμματικές δηλώσεις της η νέα Κυβέρνηση και ο νέος Υπουργός Εσωτερικών Γιάννης Ραγκούσης έδωσαν το στίγμα των προθέσεών τους για την νέα Διοικητική Μεταρρύθμιση του Κράτους: «Το 2010 θα είναι έτος διαμορφώσεων του νέου θεσμικού πλαισίου, για την ουσιαστική διοικητική μεταρρύθμιση του κράτους και την δημιουργία της ισχυρής πρωτοβάθμιας αυτοδιοίκησης, της αιρετής περιφέρειας και του κράτους – επιτελείο. Στις 14 Νοεμβρίου 2010 θα πραγματοποιηθούν οι αυτοδιοικητικές εκλογές με βάση να νέα αυτοδιοικητικά σχήματα»Θετική και άμεση η ανταπόκριση της Κεντρικής Ένωσης Δήμων & Κοινοτήτων Ελλάδος (ΚΕΔΚΕ) και της Ένωσης Νομαρχιακών Αυτοδιοικήσεων Ελλάδος (ΕΝΑΕ), ορίζοντας μάλιστα Συνέδρια της ΚΕΔΚΕ και της ΕΝΑΕ για τον Ιανουάριο του 2010 ώστε να διαμορφωθούν οι τελικές προτάσεις της Αυτοδιοίκησης Α΄ και Β΄ βαθμού για τη Νέα Διοικητική Μεταρρύθμιση.
Σε αυτήν την κατεύθυνση κινούνται άμεσα και οι ΤΕΔΚ και τα Νομαρχιακά Συμβούλια, όπως και οι άλλοι κοινωνικοί εταίροι και επιστημονικοί φορείς σε τοπικό και εθνικό επίπεδο.
Ο διάλογος σε τοπικό επίπεδο ήδη ξεκίνησε.
Η ΤΕΔΚ Ν Βοιωτίας μέσω συνεδριάσεων του Δ.Σ, και της Γ.Σ έδωσαν τις προτάσεις τους για την βελτίωση του πλαισίου Αρχών και Θέσεων που έδωσε στην δημόσια διαβούλευση ο αρμόδιος υπουργός κ Γιαν Ραγκούσης, όσον αφορά την α΄βάθμια αυτοδιοίκηση, θεωρεί δε δεδομένο την συμμετοχή της Βοιωτίας στην Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας.
Ο Εμπορικός Σύλλογος Λιβαδειάς έδωσε στην δημοσιότητα πρόταση για ένταξη της Βοιωτίας στην Περιφέρεια Αττικής, διότι όπως ισχυρίζεται έτσι «οι κάτοικοι της Βοιωτίας θα γίνουν συμμέτοχοι των πλεονεκτημάτων της Αττικής».
Στα πλαίσια της δημόσιας διαβούλευσης, συνεισφέροντας στον κοινό προβληματισμό των Φορέων και των πολιτών γι΄ αυτήν τη σημαντική μεταρρύθμιση του κράτους, θα ήθελα να καταθέσω τις προτάσεις μου, ως επί σειρά ετών τεχνοκράτης (Διευθυντής της ΤΕΔΚ Ν Βοιωτίας –Σύμβουλος Τοπικής Ανάπτυξης και Αυτοδιοίκησης επί 21 χρόνια) και παράλληλα αιρετός επί 12 χρόνια της Τοπικής και Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης.
Κατ΄ αρχήν θα πρέπει όλοι να συμφωνήσουμε στα αυτονόητα πλέον, ότι δηλαδή Διοικητική Μεταρρύθμιση σημαίνει ταυτόχρονα :
α) αιρετός Περιφερειάρχης και αιρετά Περιφερειακά Συμβούλια ως β΄ βαθμός αυτοδιοίκησης
β) ισχυροί Δήμοι με επάρκεια οικονομικών πόρων, αρμοδιοτήτων και ικανού ανθρώπινου δυναμικού για την προσφορά ποιοτικών και άμεσων υπηρεσιών στον πολίτη
γ) αναδιάρθρωση των κρατικών υπηρεσιών για την άσκηση του σύγχρονου επιτελικού ρόλου του κράτους.
Αφού συμφωνήσουμε στα παραπάνω, θα πρέπει να προσδιορίσουμε και να εξειδικεύσουμε τις πολιτικές αυτές σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο.
Ι. Η Βοιωτία στην Στερεά Ελλάδα
Από το 1986 με τον Νόμο 1622/86 στα πλαίσια της ανάπτυξης του δημοκρατικού προγραμματισμού δημιουργήθηκαν οι 13 Διοικητικές περιφέρειες και σε αυτόν τον σχεδιασμό η Βοιωτία εντάχθηκε στην Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδος μαζί με την Εύβοια, Φθιώτιδα, Φωκίδα και Ευρυτανία.
Ανάλογος σχεδιασμός είχε πραγματοποιηθεί από τον αείμνηστο Αντώνη Τρίτση με τον Νόμο 1337/83 στα πλαίσια της Ε.Π.Α ( Επιχείρηση Πολεοδομικής Ανασυγκρότησης) προτείνοντας μάλιστα την Λιβαδειά ως πρωτεύουσα της Στερεάς Ελλάδας, ως το πλέον κεντροβαρικό σημείο της Περιφέρειας, αλλά και στην κατεύθυνση της ανάπτυξης ενός ισχυρού αναχώματος που θα περιορίσει την ισχυρή έλξη της Αττικής στην Περιφέρεια και θα ενισχύσει την αυτόνομη ισόρροπη περιφερειακή ανάπτυξή της.
Οι εν λόγω αναπτυξιακοί σχεδιασμοί είναι οι πιο σημαντικοί των τελευταίων πενήντα χρόνων, χωρίς ποτέ να αμφισβητηθούν, επί της ουσίας, από κανένα επιστημονικό ή κοινωνικό φορέα.
Πέραν όμως των παραπάνω περιφερειακών αναπτυξιακών σχεδιασμών που τοποθετούν τη Βοιωτία στην Στερεά Ελλάδα , ας δούμε ποια άλλα επιχειρήματα υποστηρίζουν αυτή την τοποθέτηση.
α ) Η Βοιωτία έχει ισχυρούς πολιτιστικούς δεσμούς με τις υπόλοιπες περιοχές της Στερεάς Ελλάδας. Ως Ρούμελη στην νεότερη Ελληνική Ιστορία προσδιοριζόταν η ευρύτερη περιοχή που συμπεριλαμβάνει και την Βοιωτία.
β ) Υπάρχουν σημαντικές οικονομικές σχέσεις των πολιτών και των επαγγελματιών της ευρύτερης περιοχής Λοκρίδος και της υπόλοιπης Φθιώτιδας, της Φωκίδας κλπ με τους αντίστοιχους της Βοιωτίας. Οι επαγγελματίες της Λιβαδειάς ( έμποροι, βιοτέχνες, γιατροί κ.λ.π.) στηρίζουν σε πολλές περιπτώσεις την βιωσιμότητα των επιχειρήσεών τους και στους κατοίκους της Λοκρίδος και της ευρύτερης περιοχής Δελφών κ.λ.π.
γ ) Στα πλαίσια της λειτουργίας του Περιφερειακού Συμβουλίου Στερεάς Ελλάδας, την τελευταία 20ετία, έχει διαμορφωθεί σε ικανοποιητικό επίπεδο η Περιφερειακή Συνείδηση. Το σύνολο των εκπροσώπων των Νομών της Στερεάς Ελλάδας (Νομάρχες, Πρόεδροι ΤΕΔΚ, Πρόεδροι Κοινωνικών Φορέων) λειτουργούν με ικανοποιητικό επίπεδο συνεργασίας.
δ ) Οι πέντε (5) Νομοί της Στερεάς έχουν πληθυσμιακά μεγέθη περίπου ανάλογα. Αυτό σημαίνει ότι το πολιτικό βάρος κάθε Νομού στην Περιφέρεια είναι περίπου ίδιο και άρα διαμορφώνεται εκ των πραγμάτων ισότιμη συνεργασία και ισότιμη συμμετοχή στα όργανα λήψης αποφάσεων στην Στερεά Ελλάδα.
ε ) Το ΕΣΠΑ που είναι η κύρια πηγή χρηματοδότησης των αναγκαίων έργων των Νομών είναι σε φάση υλοποίησης και όποια αλλαγή στα γεωγραφικά της όρια θα δημιουργήσει σημαντικά προβλήματα.
στ ) Η Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας σε μεγάλο βαθμό αντιστοιχίζεται με το υδατικό διαμέρισμα της λεκάνης του Βοιωτικού Κηφισού ( Φωκίδα, Φθιώτιδα, Βοιωτία) και άρα σε αυτό το επίπεδο πρέπει να σχεδιαστούν πολιτικές και προγράμματα για την επίλυση των προβλημάτων της διαχείρισης των υδάτινων πόρων και της αγροτικής παραγωγής που άμεσα συνδέονται. Τα ζητήματα της διαχείρισης των υδάτινων πόρων είναι κοινά θέματα ανάπτυξης και προστασίας, για το μεγαλύτερο κομμάτι της Περιφέρειας Στερεάς Ελλάδας.
ζ ) Η ένταξη της Βοιωτίας στην Στερεά Ελλάδα λειτουργεί ως ανάχωμα και περιορίζει τις αρνητικές επιρροές της Αττικής.
ΙΙ. Γιατί ΟΧΙ η Βοιωτία στην Περιφέρεια Αττικής.
α ) Η Βοιωτία από την Δεκαετία του ΄60 έχει προσδιοριστεί από την πολιτεία, άτυπα, ως χώρος εναπόθεσης όλων των ρυπογόνων δραστηριοτήτων της Αττικής. Εκατοντάδες επιχειρήσεις, χωρίς την μέριμνα προστασίας του περιβάλλοντος και χωρίς την υλοποίηση των αναγκαίων υποδομών σύγχρονων βιομηχανικών περιοχών (Β.Ι.Π.Ε.), οδηγήθηκαν από την Αττική στη Βοιωτία , στην πολιτική ¨ξεφορτώματος¨ ενός σημαντικού αρνητικού φορτίου που δεν άντεχε πλέον η Αττική.
Αυτή η πολιτική οδήγησε στα τεράστια περιβαλλοντικά προβλήματα της Βοιωτίας. Αυτό συνέβη διότι ποτέ δεν υπήρχε η αντίληψη ισότιμης συνεργασίας των δύο περιοχών, Αττικής και Βοιωτίας. Πάντα υπήρχε η επεκτατική πολιτική του υδροκέφαλου τέρατος της Αττικής σε βάρος των όμορων Νομών.
Εάν η Βοιωτία ενταχθεί στην Αττική, τότε θα αρθούν οι όποιοι περιορισμοί που σήμερα υπάρχουν και πλέον χωρίς κανένα όριο μεταξύ των δύο περιοχών τα περιβαλλοντικά προβλήματα της Βοιωτίας θα ενταθούν.
β ) Η ένταξη της Βοιωτίας στην Αττική θα διευκολύνει σχεδιασμούς για την διαχείριση των απορριμμάτων της Αττικής σε περιοχές της Βοιωτίας . Είμαστε μάρτυρες ότι τα τελευταία χρόνια όλοι οι φορείς της Αττικής προτείνουν περιοχές της Βοιωτίας για τη διαχείριση των απορριμμάτων της Αττικής. Το ότι δεν έχουν υλοποιηθεί αυτές οι προτάσεις, οφείλεται στο ότι οι αποφάσεις για τη διαχείριση των απορριμμάτων λαμβάνονται σε επίπεδο Περιφέρειας. Όταν λοιπόν δεχθούμε την ένταξη της Βοιωτίας στην περιφέρεια της Αττικής, δεχόμαστε εξ αρχής να μετατραπούμε σε σκουπιδότοπο της Αττικής.
γ ) Το πολιτικό βάρος της Βοιωτίας, λόγω του μικρού πληθυσμιακού μεγέθους της (140000 κατοίκους) σε σχέση με τα 4 εκατομμύρια του πληθυσμού της Αττικής θα είναι πάρα πολύ μικρό έως ελάχιστο.
Αυτό σημαίνει ότι η συμμετοχή της Βοιωτίας στο Περιφερειακό Συμβούλιο Αττικής θα είναι πολύ μικρή και άρα η πολιτική της παρέμβαση στα όργανα λήψης αποφάσεων θα είναι ελάχιστη. Δεν θα υπάρχει η δυνατότητα αποτροπής των αρνητικών επιρροών, ούτε δυνατότητα ισχυρής παρέμβασης για αύξηση στις όποιες θετικές επιρροές.
δ ) Το Ειδικό Χωροταξικό Σχέδιο για τη Βιομηχανία προσδιορίζει σχεδόν το σύνολο της Βοιωτίας στη σφαίρα επιρροής της Αττικής. Αυτό σημαίνει ότι υπάρχουν ήδη σχεδιασμοί για την επέκταση της βιομηχανικής επέλασης της Αττικής στη Βοιωτία.
Με το μικρό πολιτικό βάρος της Βοιωτίας στο Περιφερειακό Συμβούλιο Αττικής θα μπορούμε να αποτρέψουμε τις αρνητικές επιρροές;
Ενώ η ένταξη της Βοιωτίας στην Στερεά Ελλάδα θα ενισχύσει τη φωνή της ως Στερεά Ελλάδα πλέον.
Τελειώνοντας, συμπερασματικά πρέπει να πούμε ότι:
Οι απόψεις που λένε ότι ¨όλοι οι δρόμοι οδηγούν στην Αθήνα¨ και άρα προς τα εκεί είναι η πορεία μας για τη βελτίωση της θέσης της Βοιωτίας στο αναπτυξιακό γίγνεσθαι της χώρας, και ότι μια σειρά υποδομών θα υλοποιηθούν πιο εύκολα αν ενταχθούμε στην Αττική, θεωρώ ότι βρίσκονται σε λάθος πολιτική και αναπτυξιακή κατεύθυνση. Οι όποιες υποδομές πρέπει να υλοποιηθούν , είναι υποδομές εθνικής εμβέλειας που έχει ανάγκη η Αθήνα και η χώρα και ως σχεδιασμοί ήδη προωθούνται στο ΕΣΠΑ ή θα προωθηθούν αναγκαστικά στα επόμενα χρηματοδοτικά προγράμματα.
Σε κάθε περίπτωση πάντως το όποιο όφελος θα είναι πολύ μικρότερο από το αναμενόμενο κόστος συμμετοχής της Βοιωτίας στην Αττική.
* Ο Λουκάς Καράντζαλης είναι Νομαρχιακός Σύμβουλος Βοιωτίας, Διευθυντής της ΤΕΔΚ Ν. Βοιωτίας και Πρόεδρος του ΔΣ της Αναπτυξιακής Διαχειριστικής Στερεάς Ελλάδος & Θεσσαλίας (ΑΝ.ΔΙΑ)
